Türkiye'nin yakın tarihinin en büyük felaketi olarak gösterilen 17 Ağustos Depremi'nin 22'nci yıldönümünü yaşıyoruz.
1999 yılında 16 Ağustos'u 17 Ağustos'a bağlayan gece meydana gelen 7.4 büyüklüğündeki yer sarsıntısı, Türkiye tarihinin en büyük ikinci depremi olarak kayıtlara geçti.
Merkez üssü Gölcük olan deprem, Marmara Bölgesi'nin genelinde hissedildi.
Zonguldak bile sarsıldı…
Kuzey Anadolu Fay Hattı'nın kırılmasıyla meydana gelen deprem, İstanbul, Bolu, Bursa, Eskişehir, Kocaeli, Sakarya ve Yalova'da can ve mal kaybına neden oldu.
Deprem nasıl oldu?
Türkiye'nin kuzey bölgelerden boydan boya geçen Kuzey Anadolu Fay Hattı'nın batı bölümünde meydana gelen deprem, 17 Ağustos 1999 Salı günü saat 03:01'de başladı ve 45 saniye sürdü.
Depremin merkez üssü İzmit'in Gölcük ilçesi olarak açıklandı. Büyüklüğü de Richter ölçeğine göre ABD Jeolojik Araştırmalar Merkezi (USGS) tarafından 7.6; Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi tarafından ise 7.8 olarak ölçüldü.
Bununla birlikte, bugün genel olarak depremin büyüklüğü, ilk yapılan açıklamalarda duyurulan 7.4 olarak kabul ediliyor ve bu ölçü kullanılıyor.
17 Ağustos Depremi, büyüklüğü açısından Türkiye'de meydana gelen en büyük ikinci yer sarsıntısı olarak kayıtlara geçti.
Derinliği 17 kilometre olan sarsıntıda yer kabuğunun sağa doğru hareket ettiği ve 120 kilometrelik bir hat boyunca kırıldığı tespit edildi.
FAY HATTI
Jeoloji Mühendisleri Odası, depremden üç ay sonra yayımladığı raporda, fayın üzerinden geçen alanların ortalama 4 metre civarında sağa ve ileriye doğru kaydığını yazdı.
Aynı raporda, Gölcük'teki ana merkez üssündeki kırılmanın ardından aynı fay kuşağı üzerinde daha doğuda yer alan Arifiye bölgesindeki bir başka deprem üssünün de devreye girmiş olabileceğinin düşünüldüğü belirtildi.
17 Ağustos depreminden yaklaşık üç ay sonra, bu kez 12 Kasım'da yine Kuzey Anadolu Fay Hattı üzerinde merkez üssü Düzce olan bir başka deprem daha meydana geldi. 7.2 büyüklüğünde olan ve 30 saniye süren Düzce Depremi'nde 845 kişi hayatını kaybetti.
Üç ay içerisinde meydana gelen büyüklüğü 7'nin üstündeki bu iki deprem, Türkiye'deki riskin ve özellikle de İstanbul'un güneyinden geçen fay hattında meydana gelmesi beklenen kırılmaya karşı alınacak önlemlerin daha fazla tartışılmasına neden oldu.
Depremde kaç kişi hayatını kaybetti, ne kadar bina hasar gördü?
17 Ağustos Depremi, gerek nüfus yoğunluğu gerekse de ekonomik faaliyet açısından Türkiye'nin en önemli bölgesini etkiledi.
Resmi rakamlara göre, depremde 18 bin 373 kişi hayatını kaybetti, 48 bin 901 kişi de yaralandı. 5 bin 840 kişi de kayboldu.
Ancak bölge halkı, can kaybının çok daha yüksek olduğunu öne sürüyor. Resmi olmayan kaynaklar, can kaybının 50 bin civarında olduğunu iddia ediyor.
İzmit Körfezi'nin güneyinde bulunan Gölcük, Değirmendere ve Karamürsel gibi bazı yerlerde sahile yakın kısımların depremle birlikte deniz sularının altında kalması can kaybı ve hasar tespitini zorlaştıran en önemli unsur olarak gösteriliyor.
Başbakanlık Kriz Merkezi'nin depremden birkaç ay sonra yaptığı açıklamaya göre, en fazla can kaybı yaklaşık 4 bin 500 kişi ile Gölcük'te oldu. Kocaeli'nde kayıtlara geçen can kaybı 4 bin olurken, Yalova ve Sakarya'da ise yaklaşık 2 bin 500'er kişi hayatını kaybetti. Depremin etkilediği İstanbul'un Avcılar ilçesinde ise 976 kişi yaşamını yitirdi.
Hasar gören bina sayısı
112.735 yıkık-ağır hasarlı
124.131 Orta hasarlı
128.042 Az hasarlı
Kaynak: TBMM Araştırma Komisyonu Raporu, Temmuz 2010
Deprem Riskinin Araştırılarak Deprem Yönetiminde Alınması Gereken Önlemlerin Belirlenmesi Amacıyla Kurulan Meclis Araştırması Komisyonu'nun Temmuz 2010'da yayımladığı raporda, depremde 364 bin 905 konut ve işyerinin yıkıldığı ya da çeşitli düzeylerde hasar gördüğü belirtildi.
Can kayıplarının önemli bir bölümü binaların yıkılması ya da ağır hasar almasının sonucuydu.
Jeoloji Mühendisleri Odası, 1999 yılında yayımladığı raporda, can kaybını artıran en önemli üç unsuru şöyle sıraladı:
Aktif Fay Zonu: Aktif fay hattı önceden bilinmesine karşılık bu hat boyunca yoğun yapılaşma ve yüksek nüfus potansiyeli hasar ve can kaybını artırmıştır. Fay zonundan uzaklaştıkça özellikle yamaçlarda ve dağ eteklerinde hasarın olmadığı veya çok az olduğu görülmektedir.
Sulu Alüvyon Zemin: Bolu-Yalova arasında fay zonu ve yakın çevresi, son derece yumuşak ve gevşek tutturulmuş kil, kum ve çakıl depolarından ve alüvyon zeminden oluşmuştur. Bu tür zeminler mevcut deprem şiddetini birkaç misli artıracak olumsuz özelliklere sahiptir.
Yapım hataları: Bölge 1. derece deprem bölgesi sınırları dahilindedir. Hal böyleyken ve deprem yönetmeliklerine uyulması zorunlu iken, depremdeki ağır hasar ve yüksek oranlı can kayıplarının önemli bir bölümü de, yapım hataları, zemin şartlarına uymayan yanlış temel tasarımları, kötü işçilik ve inşaatlarda kullanılan yapı malzemesi hataları ve çürüklüğünden kaynaklanmaktadır.
Türkiye'nin deprem tarihi
2011’de Van'da meydana gelen 7,2 büyüklüğündeki deprem Cumhuriyet tarihi boyunca Anadolu'da meydana gelen en büyük depremlerden biri olarak kayıtlara geçti.
Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsünün verilerine göre, en büyük depremlerden biri 7 Mayıs 1930'da Hakkari'de, İran sınırına yakın bir noktada meydana geldi. 7,2 büyüklüğündeki bu depremde kayıtlara göre 2 bin 514 kişi hayatını kaybetti.
En büyük deprem
En büyük en büyük deprem ise 27 Aralık 1939'da Erzincan'da meydana geldi. 7,9 büyüklüğündeki bu depremde 32 bin 968 kişi öldü, yaklaşık 100 bin kişi yaralandı. Kışın en şiddetli günlerinde meydana gelen bu felaketin ardından ülke çapında yas ilan edildi. Yardım konvoyları, soğukla da mücadele eden depremzedelere ancak iki gün sonra ulaşabildi. 20 Aralık 1942'de Tokat'ın Niksar ve Erbaa ilçelerini etkileyen 7 büyüklüğündeki depremde yaklaşık 3 bin kişi yaşamını yitirdi, 6 bin 300 kişi yaralandı. 26 Kasım 1943'te Samsun'un Ladik ilçesinde meydana gelen 4 bin kişinin hayatını kaybettiği depremin büyüklüğü de 7,2 olarak ölçüldü. 1 Şubat 1944'te Bolu'nun Gerede ilçesinde meydana gelen 7,2 büyüklüğündeki depremde 3 bin 959 kişi öldü, çok sayıda insan evsiz kaldı. 18 Mart 1953 yılında Çanakkale Yenice'de meydana gelen 7,2 büyüklüğündeki depremde 265 kişi yaşamını yitirdi. 25 Nisan 1957'de Fethiye açıklarında, aynı yıl Mayıs ayında ise Bolu Abant'ta 7,1 büyüklüğünde depremler oldu. Fethiye'de 67, Abant'ta ise 52 kişi öldü. 19 Ağustos 1966'da Muş Varto'da meydana gelen depremde 2 bin 396 kişi öldü, bin 489 kişi yaralandı. Varto'nun karşılaştığı bu en şiddetli depremin büyüklüğü 6,9 olarak ölçüldü. Bir yıl sonra 22 Temmuz 1967'de Adapazarı Mudurnu'da meydana gelen 6,8 büyüklüğündeki depremde de 89 kişi yaşamını yitirdi. 28 Mart 1970'de Kütahya Gediz'de meydana gelen 7,2 büyüklüğündeki depremde bin 86 kişi öldü, bin 260 kişi yaralandı. 6 Eylül 1975 yılında Diyarbakır Lice'de 2 bin 385 kişinin öldüğü depremin büyüklüğü ise 6,6 olarak ölçüldü. 24 Kasım 1976 Van'ın Muradiye ilçesinde meydana gelen depremin büyüklüğü 7,5 olarak ölçüldü. Bu depremde 3 bin 840 kişi yaşamını yitirdi, birçok kişi yaralandı. 30 Kasım 1983'te ise Erzurum ve Kars'ı etkileyen 6,9 büyüklüğünde bir deprem meydana geldi. Depremde bin 155 kişi öldü, bin 142 kişi yaralandı. 13 Mart 1992'deki Erzincan depremi bu ille birlikte Tunceli'yi de vurdu. 6,8 büyüklüğündeki bu depremde 653 kişi yaşamını yitirdi. Yaralı sayısıysa 3 bin 850 olarak belirlendi. Dinar'da 1 Ekim 1995'te meydana gelen 6,1 büyüklüğündeki depremde 90, 27 Haziran 1998'de Ceyhan'da meydana gelen 6,2 büyüklüğündeki depremde ise 146 kişi yaşamını yitirdi.
17 Ağustos depremi
17 Ağustos 1999'da Gölcük'te meydana gelen depremin büyüklüğü 7,8 olarak ölçüldü. Felakette resmi rakamlara göre 17 bin 480 kişi yaşamını yitirdi. Onbinlerce kişinin yaralandığı bu depremde 73 bin 342 ev hasar gördü. 12 Kasım 1999'da deprem bu kez Düzce'yi vurdu. 7,5 büyüklüğündeki bu depremde 763 kişi hayatını kaybetti. 3 Şubat 2002'de Afyon-Sultandağı'nda meydana gelen 6,4 büyüklüğündeki depremde ise 44 kişi yaşamını yitirdi. 1 Mayıs 2003'te Bingöl'de meydana gelen 6,4 büyüklüğündeki depremde de 176 kişi hayatını kaybetti.
Dünyadamekan…
Son aylarda g özle görülür bir düşüş yaşansa da, Türkiye’de 2021 Haziran ayında 75 bin 113 adedi ikinci el satış olmak üzere toplamda 107 bin 785 konut satıldı, Zonguldak’ta 2021 Temmuz ayında 380 adedi ikinci el satış olmak üzere toplamda 497 konut satıldı. Karabük’te ise 2021 Temmuz ayında 192 adedi ikinci el satış olmak üzere toplamda 207 konut satıldı. Bartın’da da2021 Temmuz ayında 133 adedi ikinci el satış olmak üzere toplamda 174 konut satıldı.
Türkiye genelinde Temmuz ayında 107 bin 785 konut satıldı
Türkiye genelinde konut satışları Temmuz ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %53,0 azalarak 107 bin 785 oldu. Konut satışlarında İstanbul 18 bin 884 konut satışı ve %17,5 ile en yüksek paya sahip oldu. Satış sayılarına göre İstanbul'u 10 bin 605 konut satışı ve %9,8 pay ile Ankara, 5 bin 782 konut satışı ve %5,4 pay ile İzmir izledi. Konut satış sayısının en az olduğu iller sırasıyla 20 konut ile Ardahan, 28 konut ile Hakkari ve 66 konut ile Bayburt oldu.
İpotekli konut satışları Temmuz ayında 20 bin 553 olarak gerçekleşti
Türkiye genelinde Temmuz ayında ipotekli konut satışları bir önceki yılın aynı ayına göre %84,3 azalış göstererek 20 bin 553 oldu. Toplam konut satışları içinde ipotekli satışların payı %19,1 olarak gerçekleşti. İpotekli satışlarda İstanbul 4 bin 365 konut satışı ve %21,2 pay ile ilk sırada yer aldı. İpotekli konut satışının en az olduğu il 1 konut ile Hakkari oldu.
Diğer satış türleri sonucunda 87 bin 232 konut el değiştirdi
Diğer konut satışları Temmuz ayında Türkiye genelinde bir önceki yılın aynı ayına göre %11,6 azalarak 87 bin 232 oldu. Diğer konut satışlarında İstanbul 14 bin 519 konut satışı ve %16,6 pay ile ilk sıraya yerleşti. İstanbul'daki toplam konut satışları içinde diğer satışların payı %76,9 oldu. Ankara 8 bin 22 diğer konut satışı ile ikinci sırada yer alırken, Ankara'yı 4 bin 492 konut satışı ile İzmir izledi. Diğer konut satışının en az olduğu il 18 konut ile Ardahan oldu.
Temmuz ayında 32 bin 672 konut ilk defa satıldı
Türkiye genelinde ilk defa satılan konut sayısı Temmuz ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %51,9 azalarak 32 bin 672 oldu. Toplam konut satışları içinde ilk satışın payı %30,3 oldu. İlk satışlarda İstanbul 4 bin 854 konut satışı ve %14,9 ile en yüksek paya sahip olurken, İstanbul'u 2 bin 230 konut satışı ile Ankara ve bin 517 konut satışı ile İzmir izledi.
İkinci el konut satışlarında 75 bin 113 konut el değiştirdi
Türkiye genelinde ikinci el konut satışları Temmuz ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %53,5 azalış göstererek 75 bin 113 oldu. İkinci el konut satışlarında İstanbul 14 bin 30 konut satışı ve %18,7 pay ile ilk sırada yer aldı. İstanbul'daki toplam konut satışları içinde ikinci el satışların payı %74,3 oldu. İkinci el konut satışlarında Ankara 8 bin 375 konut satışı ile ikinci sırada yer alırken, Ankara'yı 4 bin 265 konut satışı ile İzmir izledi. 
Konut satışları Ocak-Temmuz döneminde %22,7 azaldı
Ocak-Temmuz döneminde konut satışları bir önceki yılın aynı dönemine göre %22,7 azalışla 660 bin 595 olarak gerçekleşirken ipotekli konut satışı %68,6 azalışla 124 bin 721, diğer satış türleri ise %17,3 artışla 535 bin 874 oldu. Bu dönemde ilk defa satılan konutlar %24,5 azalışla 200 bin 550, ikinci el konut satışları %21,8 azalışla 460 bin 45 olarak gerçekleşti.
Yabancılara Temmuz ayında 4 bin 495 konut satışı gerçekleşti
Yabancılara yapılan konut satışları bir önceki yılın aynı ayına göre %64,0 artarak 4 bin 495 oldu. Yabancılara yapılan konut satışlarında, Temmuz ayında ilk sırayı bin 951 konut satışı ile İstanbul aldı. İstanbul'u sırasıyla 931 konut satışı ile Antalya, 312 konut satışı ile Ankara, 217 konut satışı ile Mersin ve 158 konut satışı ile Bursa izledi.
Yabancılara yapılan konut satış sayısı, Temmuz 2021
Ocak-Temmuz döneminde yabancılara yapılan konut satışları ise bir önceki yılın aynı dönemine göre %46,9 artarak 24 bin 983 oldu.
Ülke uyruklarına göre en çok konut satışı Irak vatandaşlarına yapıldı
Temmuz ayında Irak vatandaşları Türkiye'den 712 konut satın aldı. Irak vatandaşlarını sırasıyla, 619 konut ile İran, 365 konut ile Rusya Federasyonu, 229 konut ile Afganistan ve 198 konut ile Almanya vatandaşları izledi.
Özetle…
Konutta iç piyasa daralırken sektörün dinamosu ‘yabancıya satış’ oldu, tüm zamanların Temmuz ayı rekoru kırıldı.
TÜİK Temmuz konut satış verilerine göre yabancılara yapılan konut satışları bir önceki yılın aynı ayına göre % 64 artarak 4.495’e ulaştı ve 2019 yılındaki 4.192 adet rakamını geçerek yabancıya satışta tüm zamanların en yüksek Temmuz ayı satışı gerçekleşti. Ocak-Temmuz döneminde yabancılara yapılan konut satışları ise bir önceki yılın aynı dönemine göre % 46,9 artarak 24.983 adet oldu
Uzmanlar, “Konut satışlarının iç piyasada yüksek inşaat maliyetleri ve faizler nedeniyle daralmaya devam ettiği bir dönemde sektörün dinamosu ‘yabancıya satış’ oldu. ABD, Avrupa ülkeleri ve İsveç’ten artışlar sürüyor. Önümüzdeki 5 ay çok önemli. Eğer yeni bir kısıtlama olmazsa yabancıya satışta yılsonu hedefimiz olan 50 bin adede ulaşarak yeni bir rekorun müjdecisi olabiliriz” dediler. 
TÜİK’inaçıkladığı Temmuz ayı konut satışı verilerine göre, Türkiye genelinde konut satışları Temmuz ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %53 azalarak 107.785 oldu. Ocak-Temmuz döneminde konut satışları bir önceki yılın aynı dönemine göre bir önceki yılın aynı dönemine göre %22,7 azalışla 660.595 olarak gerçekleşti. 
Yabancılara yapılan konut satışları ise bir önceki yılın aynı ayına göre %64 artarak 4.495 oldu. Ocak-Temmuz döneminde yabancılara yapılan konut satışları ise bir önceki yılın aynı dönemine göre %46,9 yükselerek 24.983’e ulaştı. Verileri değerlendiren bir uzman, “Temmuz’da ulaştığımız 4.495 adetlik yabancıya satış rakamı ile Temmuz ayında en yüksek veriyi elde ettiğimiz 2019 yılındaki 4.192 rakamını aştık ve öylece tüm zamanların en yüksek Temmuz ayı satış rakamına ulaştık. Konut satışlarının iç piyasada yüksek inşaat maliyetleri ve faizler nedeniyle daralmaya devam ettiği bir dönemde sektörün dinamosunu ‘yabancıya satış’ oluşturuyor. Gayrimenkul ihracatının hem sektörümüze hem ekonomimize bu katkısı, bu alandaki çabalarımızın karşılığını bulduğunun da bir göstergesi. Önümüzdeki 5 ay ise hedeflerimize ulaşmamız konusunda oldukça önemli. Eğer kapanma veya seyahat engeli gibi yeni bir kısıtlama ile karşılaşmazsak yıl sonu yabancıya satış hedefimiz olan 50 bin adede adım adım giderek yeni bir rekorun müjdecisi olabiliriz” diye konuştu. 
ABD, Avrupa ülkeleri ve İsveç’te artışlar var 
Verilere göre Temmuz ayında Irak vatandaşları Türkiye'den 712 konut satın aldı. Irak vatandaşlarını sırasıyla, 619 konut ile İran, 365 konut ile Rusya Federasyonu, 229 konut ile Afganistan ve 198 konut ile Almanya vatandaşları izledi. Ülke satış sıralamasına bakıldığında ABD, Avrupa ülkeleri ve İsveç’ten konut alımında artışlar olduğuna dikkat çeken uzman “Pandemi sonrasında uzaktan çalışma sistemlerinin yaygınlaşmasının etkilerini giderek daha çok gözlemliyoruz. Bu hareketliliğin sürmesini bekliyoruz” dedi. 
Yangın bölgelerinin yeniden inşası için katkı veriyoruz
28 Temmuz günü Manavgat'ın Kavaklı Mahallesi'nde başlayan ve Antalya, Marmaris, Muğla, Datça ve Didim gibi pek çok il ve ilçeye sıçrayan orman yangınlarını üzüntü içinde takip ettiklerini aktaranuzman, “Hem ülkemizin hem sektörümüzün tabi değerlerine sahip çıkmak ve yıkılanı onarmak adına GİGDER olarak 55 üyemizle birlikte harekete geçtik. Böyle bir dönemde birlik olarak yaralarımızı sarabileceğimize inanarak 20.000 fidan bağışlamış bulunuyoruz. Bunun yanı sıra yine üyelerimizin destekleriyle bölgelerdeki ihtiyaç doğrultusunda ayni ve nakdi yardımlarla zarar gören yerlerin yeniden inşası için katkıda bulunuyoruz. Temennimiz daha fazla zaiyat vermeden bu bölgelerde yaşayan insanların ve doğanın yaralarını mümkün olabilen en kısa sürede sarması. İzleyen süreçte gelişmeleri takip ederek, taşın altına her daim elimizi koymaya hazırız” değerlendirmesini yaptı.