Buzlanma ve Don Olaylarında Alınacak Önlemler
AFAD Afet Terimleri Sözlüğü’ne göre “Buzlanma" (İng. icing), hava sıcaklığının sıfır veya sıfır derecenin altına düşmesiyle, sıvı yüzeylerin donarak buz hâline gelmesidir. Sıcaklığın 0 derece ila eksi 10 derece arasında olduğu yerlerde şeffaf buzlanma oluşur ve yol satıhları gözle görülemeyen buzla örtülür. Kış aylarında buzlanma, yolları güvensiz hâle getiren ve ulaşımı büyük ölçüde aksatan etkenlerin başında gelmektedir.
Buzlanmanın giderilmesi (İng. deicing - anti-icing) için kar yağışı başlamadan önce, yollarda, köprü ve viyadüklerde kaya tuzu gibi donma noktasını düşürücü kimyasal maddeler kullanılarak buzlanmanın önlenmesine çalışılır. Bu yüzeylerde 2,5 cm ve daha fazla kar toplandıktan sonra yapılan işlem ise buzlanmanın giderilmesi işlemidir. Ayrıca, araçların yolda kaymalarını önlemek için bazı yerlerde kum, mıcır, cüruf gibi maddeler de kullanılmaktadır. Uçakların dış yüzeyi de aşırı soğuklarda buzlanmayı karşı ‘glikol’ bileşimli sıvıyla yıkanmaktadır.
Don (İng. frost) ise yer ve yere yakın seviyelerdeki hava sıcaklığının donma seviyesinin altında olduğu durumlarda, hava içindeki su buharının yoğunlaşması sonucu yerde oluşan buz tabakası veya kristallerine verilen addır.
Don ısırması (İng. frostbite) durumlarında; burun, kulak, parmaklar gibi çıplak uzuvların yüzeyinde aşırı soğuk nedeniyle yaralar oluşabilir.
Buzlanma ve don olaylarında alabileceğiniz önlemler nelerdir?
Kuvvetli buzlanma ve don olaylarında araç kullanmak ve yürümek zorlaşır ve kaza riski artar. Hava ve tren seferlerine aksamalar görülebilir. Su şebekeleri ve nehirler donabilir.
Peki bu durumlarda alabileceğiniz önlemleri biliyor musunuz?
Meteorolojik uyarıları iletişim araçları aracılığıyla takip edin.
- Vücudunuzu sıcak tutacak giysileri tercih edin
- Açık alanlarda uzun süre kalmayın.
- Kayma tehlikesine karşı dikkatli olun.
- Sarkan elektrik tellerinden uzak durun.
- Sıcaklığın -10 derece ve altında olduğu durumlarda mecbur değilseniz dışarı çıkmayın.
- Evinizin önündeki kaldırımlarınızı buzlanmaması için tuzlayabilirsiniz.
- Kanalizasyonun kapalı olup olmadığını kontrol edin.
- Çatılardan sarkan buz sarkıtlara dikkat edin.
- Borularınızı donmalara karşı koruyunuz.
- Elektrik kesintilerine karşı hazırlıklı olun, yakınınızda fener ve ışıldak bulundurun.
- Su kesintilerine karşı fazladan içme suyu bulundurun.
- Eğer ilaca veya makineye bağlı bir tedavi süreciniz varsa ilaçların tedarikini ve kullandığınız cihazların çalışıp çalışmadığının kontrolünü yapın, ya da yetkililere durumunuzu bildirerek tedbir alın.
Araç kullanırken
- Aracınızda gerekli ekipmanların bulunduğundan emin olunuz. (Kar lastikleri kullanınız, zincir, çekme halatı vs. bulundurunuz)
- Alternatif planlar yapın.
- Seyahatte iseniz yolların ve trafiğin durumu hakkında bilgi almak için Bölge Trafik ile irtibata geçin.
- Aile ve akrabalarınıza yerinizi ve nereye gittiğinizi haber verin.
Siyah Buz!
Donan yağmur, donan çisenti veya sulu sepken gibi meteorolojik olaylar ve kar fırtınasından sonra temizlenen yollar ıslakmış gibi görünür, gerçekteyse, yol "siyah buz" olarak adlandırılan ince bir buz tabakasıyla kaplanır. Siyah buz, her zaman görülemeyen şeffaf ama çok kaygan bir buz tabakasıdır.
Özellikle köprü ve rampalar siyah buz tuzağıdır.
