Her yıl 26 Ocak gününü, DÜNYA GÜMRÜK GÜNÜ olarak ilan edilmiştir.
Gümrük Kavramı, ilk çağlardan itibaren uzun yıllar, mali nitelikli bir vergi türü olarak anlaşılmış ve yorumlanmıştır. Ancak başlangıçta ulaşım imkanları elverişli şehir ve bölgeler arasında yapılan ticaret ve mal mübadelesi, milli nitelikli devletlerin kurulmasıyla uluslararası ekonomik ilişkilere dönüşünce, eski anlayış ve yorumlar zaman içinde geçerliliğini yitirmiştir. Özellikle sanayi devriminden sonra gümrük rejimlerinin; ticaretin yönlendirilmesinde, ulusal ekonomilerin, uluslararası ticaretten daha fazla pay almasında, ulusal sanayinin gelişmesinde ve faaliyetlerinin teşvik edilmesinde, etkili bir araç olduğu ortaya çıkmış, gümrük vergisi ve kavramı da ekonomik bir içerik kazanmıştır.
1994 yılından itibaren “Dünya Gümrük Örgütü” adıyla anılan ve halen 168 ülkenin üye olduğu uluslararası kuruluşun, resmi çalışma dili İngilizce ve Fransızca olup çalışma merkezi de Belçika’nın Bruxsell şehridir
TÜRKİYE'DE KAÇ TANE GÜMRÜK VAR?
Cevap: Ülkemizde 30 kara, 8 demiryolu, 102 deniz ve 64 hava olmak üzere toplam 204 gümrük kapısı bulunmaktadır. Kara gümrük kapılarında 29, demiryolu hudut kapılarında 5, deniz hudut kapılarında 43, hava hudut kapılarında 13 gümrük müdürlüğü bulunmaktadır.
TÜRKİYE GÜMRÜK MÜDÜRLÜKLERİ LİSTESİ
Türkiye gümrük müdürlükleri listesi hayli uzun bir listedir. Türkiye’nin bölgelerine göre düzenlenen bu gümrük müdürlükleri gümrük denetimine tabi eşyaların ithalat, ihracat, transit, antrepo işlemleri ile ülkemize giren ve çıkan küçük, büyük araçların işlemlerini yürütmekle yükümlüdür.
BÖLGELERE GÖRE TÜRKİYE GÜMRÜK MÜDÜRLÜKLERİ LİSTESİ
Türkiye’de 19 Gümrük ve Dış Ticaret Bölge Müdürlüğü’ne bağlı faaliyet gösteren 150 adedi faal, 14 adedi ise faal olmayan toplam 164 gümrük müdürlüğü vardır. Bu müdürlükler genel olarak Türkiye’nin bölgelerine ve iş hacimlerine göre dağılmışlardır.
İSTANBUL GÜMRÜK VE DIŞ TİCARET BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ (İSTANBUL)
Türkiye Gümrük Müdürlükleri arsında en yoğun işlem hacmine sahip olanı İstanbul Gümrük ve Dış Ticaret Bölge Müdürlüğü’ne bağlı olan müdürlüklerdir. Söz konusu müdürlüklerin listesi aşağıdaki gibidir:
Haydarpaşa Gümrük Müdürlüğü, Erenköy Gümrük Müdürlüğü, İstanbul Deri Serbest Bölge Gümrük Müdürlüğü, Sabiha Gökçen Havalimanı Gümrük Müdürlüğü, Pendik Gümrük Müdürlüğü, Atatürk Havalimanı Yolcu Salonu Gümrük Müdürlüğü, Atatürk Havalimanı Kargo Gümrük Müdürlüğü, İstanbul Posta Gümrük Müdürlüğü, Muratbey Gümrük Müdürlüğü, Beylikdüzü Akaryakıt Gümrük Müdürlüğü, Karaköy Yolcu Salonu Gümrük Müdürlüğü, Trakya Serbest Bölge Gümrük Müdürlüğü, Yeşilköy Gümrük Müdürlüğü, Atatürk Havalimanı Serbest Bölge Gümrük Müdürlüğü, Ambarlı Gümrük Müdürlüğü, Zeytinburnu Gümrük Müdürlüğü, Halkalı Gar Gümrük Müdürlüğü, İstanbul Havalimanı Gümrük Müdürlüğü
ORTA ANADOLU GÜMRÜK VE DIŞ TİCARET BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ(ANKARA)
Türkiye gümrük müdürlükleri içinde yoğun işlem hacmine sahip Ankara Gümrük Müdürlüğü’nü de barındıran Orta Anadolu Gümrük ve Dış Ticaret Bölge Müdürlüğü’ne bağlı müdürlükler listesi aşağıdaki gibidir:
Ankara Gümrük Müdürlüğü, Esenboğa Gümrük Müdürlüğü, Konya Gümrük Müdürlüğü, Karaman Gümrük Müdürlüğü, Kayseri Gümrük Müdürlüğü, Aksaray Gümrük Müdürlüğü, Kırşehir Gümrük Müdürlüğü, Ankara Gar Gümrük Müdürlüğü, Ürgüp Gümrük Müdürlüğü,Niğde Gümrük Müdürlüğü
EGE GÜMRÜK VE DIŞ TİCARET BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ (İZMİR)
Ege Gümrük ve Dış Ticaret Bölge Müdürlüğüne bağlı olan gümrük idareleri yoğun işlem hacmine sahip Türkiye gümrük müdürlükleri arasındadır.
İzmir Gümrük Müdürlüğü, Adnan Menderes Gümrük Müdürlüğü, Çeşme Gümrük Müdürlüğü, Manisa Gümrük Müdürlüğü, Aliağa Gümrük Müdürlüğü, Ege Serbest Bölge Gümrük Müdürlüğü, İzmir TIR Gümrük Müdürlüğü, İzmir Serbest Bölge Gümrük Müdürlüğü, İzmir Yolcu Salonu Gümrük Müdürlüğü, Dikili Gümrük Müdürlüğü, Alaşehir Gümrük Müdürlüğü, Aydın Gümrük Müdürlüğü, Kuşadası Gümrük Müdürlüğü, Foça Gümrük Müdürlüğü
BATI AKDENİZ GÜMRÜK VE DIŞ TİCARET BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ (ANTALYA)
Antalya Gümrük Müdürlüğü, Antalya Havalimanı Gümrük Müdürlüğü, Antalya Serbest Bölge Gümrük Müdürlüğü,Isparta Gümrük Müdürlüğü, Alanya Gümrük Müdürlüğü, Kaş Gümrük Müdürlüğü, Finike Gümrük Müdürlüğü
ORTA AKDENİZ GÜMRÜK VE DIŞ TİCARET BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ (MERSİN)
Orta Akdeniz Gümrük ve Dış Ticaret Bölge Müdürlüğü, Türkiye gümrük müdürlükleri arasında Mersin ve bölgesini kapsayan müdürlüktür.
Mersin Gümrük Müdürlüğü, Mersin Serbest Bölge Gümrük Müdürlüğü, Mersin Akaryakıt Gümrük Müdürlüğü, Taşucu Gümrük Müdürlüğü, Adana Gümrük Müdürlüğü, İncirlik Gümrük Müdürlüğü, Botaş Gümrük Müdürlüğü, Yumurtalık Serbest Bölge Gümrük Müdürlüğü
GAP GÜMRÜK VE DIŞ TİCARET BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ(GAZİANTEP)
Gaziantep Gümrük Müdürlüğü, Islahiye Gümrük Müdürlüğü, Öncüpınar Gümrük Müdürlüğü, Şanlıurfa Gümrük Müdürlüğü, Akçakale Gümrük Müdürlüğü, Gaziantep Havalimanı Gümrük Müdürlüğü, Adıyaman Gümrük Müdürlüğü , Karkamış Gümrük Müdürlüğü, Çobanbey Gümrük Müdürlüğü
DOĞU AKDENİZ GÜMRÜK VE DIŞ TİCARET BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ (HATAY)
İskenderun Limanı’nın yanı sıra Cilvegözü Sınır kapısının hareketliliği Doğu Akdeniz Gümrük ve Dış Ticaret Bölge Müdürlüğü’ne bağlı Türkiye gümrük müdürlüklerine yansımaktadır.
İskenderun Gümrük Müdürlüğü, Cilvegözü Gümrük Müdürlüğü, Yayladağı Gümrük Müdürlüğü, Antakya Gümrük Müdürlüğü, İsdemir Gümrük Müdürlüğü, Osmaniye Gümrük Müdürlüğü,Zeytin Dalı Gümrük Müdürlüğü
İPEKYOLU GÜMRÜK VE DIŞ TİCARET BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ (HABUR)
Diyarbakır Gümrük Müdürlüğü, Mardin Gümrük Müdürlüğü, Nusaybin Gümrük Müdürlüğü,Habur Gümrük Müdürlüğü, Batman Gümrük Müdürlüğü,İpekyolu Gümrük Müdürlüğü
DOĞU ANADOLU GÜMRÜK VE DIŞ TİCARET BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ (VAN)
Van Gümrük Müdürlüğü, Esendere Gümrük Müdürlüğü, Kapıköy Gümrük Müdürlüğü, Üzümlü Gümrük Müdürlüğü, Yüksekova Gümrük Müdürlüğü,Van Gümrük Müdürlüğü
DOĞU KARADENİZ GÜMRÜK VE DIŞ TİCARET BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ (TRABZON)
Trabzon Gümrük Müdürlüğü, Giresun Gümrük Müdürlüğü
ORTA KARADENİZ GÜMRÜK VE DIŞ TİCARET BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ (SAMSUN)
Samsun Gümrük Müdürlüğü, Çorum Gümrük Müdürlüğü, Ordu Gümrük Müdürlüğü, Ünye Gümrük Müdürlüğü, İnebolu Gümrük Müdürlüğü, Sinop Gümrük Müdürlüğü, Amasya Gümrük Müdürlüğü, Ordu Giresun Havalimanı Gümrük Müdürlüğü
DOĞU MARMARA GÜMRÜK VE DIŞ TİCARET BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ (KOCAELİ)
Türkiye gümrük müdürlükleri arasında en hareketli olanlar arasında Doğu Marmara Gümrük ve Dış Ticaret Bölge Müdürlüğü’ne bağlı müdürlükler de vardır.
İzmit Gümrük Müdürlüğü, Derince Gümrük Müdürlüğü, Dilovası Gümrük Müdürlüğü, Gebze Gümrük Müdürlüğü, Körfez Petrokimya Gümrük Müdürlüğü, Sakarya Gümrük Müdürlüğü, Karadeniz Ereğli Gümrük Müdürlüğü, Zonguldak Gümrük Müdürlüğü, Karabük Gümrük Müdürlüğü, Bartın Gümrük Müdürlüğü, Bolu Gümrük Müdürlüğü
TRAKYA GÜMRÜK VE DIŞ TİCARET BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ (EDİRNE)
Kapıkule Gümrük Müdürlüğü,, Kapıkule Gar Gümrük Müdürlüğü, İpsala Gümrük Müdürlüğü, Dereköy Gümrük Müdürlüğü, Hamzabeyli Gümrük Müdürlüğü, Uzunköprü Gümrük Müdürlüğü, Pazarkule Gümrük Müdürlüğü
BATI MARMARA GÜMRÜK VE DIŞ TİCARET BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ (TEKİRDAĞ)
Tekirdağ Gümrük Müdürlüğü, Çerkezköy Gümrük Müdürlüğü, Çorlu Havalimanı Gümrük Müdürlüğü, Avrupa Serbest Bölge Gümrük Müdürlüğü, Çanakkale Gümrük Müdürlüğü, Biga Gümrük Müdürlüğü
ULUDAĞ GÜMRÜK VE DIŞ TİCARET BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ (BURSA)
Uludağ Gümrük ve Dış Ticaret Bölge Müdürlüğü’ne bağlı Türkiye gümrük müdürlükleri kapsadıkları limanların iş hacimlerine bağlı olarak hayli hareketlidirler.
Bursa Gümrük Müdürlüğü, Mudanya Gümrük Müdürlüğü, Gemlik Gümrük Müdürlüğü, Bandırma Gümrük Müdürlüğü, Eskişehir Gümrük Müdürlüğü, Yalova Gümrük Müdürlüğü, Ayvalık Gümrük Müdürlüğü , İnegöl Gümrük Müdürlüğü, Kütahya Gümrük Müdürlüğü
FIRAT GÜMRÜK VE DIŞ TİCARET BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ (MALATYA)
Malatya Gümrük Müdürlüğü, Kahramanmaraş Gümrük Müdürlüğü, Sivas Gümrük Müdürlüğü, Elazığ Gümrük Müdürlüğü
GÜRBULAK GÜMRÜK VE DIŞ TİCARET BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ(GÜRBULAK)
Doğubeyazıt Gümrük Müdürlüğü, Gürbulak Gümrük Müdürlüğü, Erzurum Gümrük Müdürlüğü, Dilucu Gümrük Müdürlğü, Kars Gümrük Müdürlüğü, Dilucu Gümrük Müdürlüğü, Iğdır Gümrük Müdürlüğü
KAÇKAR GÜMRÜK VE DIŞ TİCARET BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ(HOPA)
Rize Gümrük Müdürlüğü, Hopa Gümrük Müdürlüğü, Sarp Gümrük Müdürlüğü, Türkgözü Gümrük Müdürlüğü , Aktaş Gümrük Müdürlüğü
PAMUKKALE GÜMRÜK VE DIŞ TİCARET BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ (DENİZLİ)
Türkiye gümrük müdürlükleri listesinde yer alsa da bu bölge müdürlüğü henüz kuruluş aşamasındadır. Ancak bağlı müdürlükleri belli olmuştur.
Uşak Gümrük Müdürlüğü, Afyonkarahisar Gümrük Müdürlüğü, Denizli Gümrük Müdürlüğü, Bodrum Gümrük Müdürlüğü, Marmaris Gümrük Müdürlüğü, Milas Havalimanı Gümrük Müdürlüğü, Dalaman Havalimanı Gümrük Müdürlüğü, Fethiye Gümrük Müdürlüğü
Müdürlüğün kuruluş çalışması tamamlanana kadar, Uşak, Afyonkarahisar ve Denizli Gümrük Müdürlükleri Ege Gümrük ve Dış Ticaret Bölge Müdürlüğüne; diğer gümrük müdürlükleri ise Batı Akdeniz Gümrük ve Dış Ticaret Bölge Müdürlüğüne bağlıdır.
Faal çalışan Türkiye Gümrük Müdürlükleri dışında bir de faal olmayan ve kuruluşu çalışması devam eden gümrük müdürlükleri vardır.
Ceylanpınar, Aktepe, Mürşitpınar, Alirıza Efendi, Muratlı, Derecik, Bozcaada, Akyaka, Gökçeada Borualan, Gülyazı ve Demir İpekyolu, Balıkesir ve Kayseri gümrük müdürlüklerinin kuruluş çalışmaları devam etmektedir. Bu müdürlükler kuruluş çalışmaları tamamlanıp faaliyete geçince Türkiye Gümrük Müdürlükleri listesine dahil olacaklardır.
GÜMRÜK MÜDÜRLÜĞÜNDE HANGİ İŞLEMLERİ YAPABİLİRSİNİZ?
Gümrük Müdürlüğünde eğer söz konusu müdürlük A sınıfı bir müdürlükse her türlü ithalat, ihracat ve transit işlemleri yapılabilir. Ayrıca gümrük vergileri ile gümrüklerce alınan fonların ödemesi de gümrük müdürlüklerinde yapılabilir.
GÜMRÜKLER HAKKINDA BAŞLICA BİLMENİZ GEREKENLER
Gümrük ve gümrükleme konusu oldukça geniş bir konudur ve bilinmesi gereken çok fazla detayı vardır. Bu konuda işin uzmanından destek almakta fayda vardır.
Gümrükler konusunda bilinmesi gereken başlıca husus ise ihracat malının gümrükten geçerek yola çıkabildiği ve ithalat malının da ancak gümrükten geçerek ve gümrük vergileri ödenerek yeni sahibine ulaşabileceğidir. Eşya limana geldiğinde başlatılan gümrük işlemlerinin bitiminde ve vergiler ödendiğinde söz konusu eşya ithalatçı tarafından teslim alınabilir.
(Gümrükbirliği.com'dan derleyen: Neriman Dengiz)
